نویسنده: میلاد میرکانی
دوشنبه, ۲۹ مهر ۹۸ ساعت ۲۲:۳۰
ذخیره
با گذشت بیش از نیمقرن از آغاز ارسال فضاپیما به ماه، فرود موفقیتآمیز روی تنها قمر زمین همچنان امر دشواری برای سازمانهای فضایی و شرکتهای خصوصی است.
در سال جاری میلادی، شرکت خصوصی اسپیسل و سازمان فضایی هند، هردو هنگامی که در تلاش برای فرود آوردن فضاپیماهایشان روی سطح ماه بودند، با فرجام غمانگیزی مواجه شدند. با وجود جهشهای حیرتانگیزی که در دهههای اخیر در حوزهی رایانش، هوش مصنوعی و دیگر فناوریها انجام شده است، بهنظر میرسد که اکنون فرود روی ماه باید آسانتر شده باشد؛ اما ناکامیهای اخیر نشان میدهد که ما با فرود مطمئن و بیدردسر روی سطح تنها قمر زمین همچنان راه درازی در پیش داریم.
۵۰ سال پس از ارسال نخستین انسان به سطح ماه، این سؤال مطرح میشود که چرا نشاندن آرام یک فضاپیما روی نزدیکترین همسایهی کیهانی زمین، کماکان امر دشواری برای سازمانهای فضایی و شرکتهای خصوصی فضایی است. برای بررسی پاسخ این سؤال با زومیت همراه باشید.
چرا فرود قمری با ۱۵ دقیقه هراسناک همراه است
با وجود پیچیدگیهای هر نوع مأموریت فضایی، ارسال یک جسم از زمین به مدار پیرامون ماه امروزه امر آسانی است. کریستفر رایلی، کارگردان فیلم مستند در سایهی ماه محصول سال ۲۰۰۷ و نویسندهی کتاب آنجا که روزی ایستاده بودیم (۲۰۱۹) که مضمون هر دو اثر دربارهی تاریخچهی مأموریت آپولو ۱۱ است، در گفتوگو با خبرگزاری دیجیتال ترندز، دلایل دشواری فرود روی ماه را شرح داده است. بهگفتهی او: امروزه مسیرهای بین زمین و ماه بهخوبی شناختهشده هستند و پیشبینی آنها و پرواز درونشان به آسانی انجام میشود.»
پرتاب مأموریت چاندریان ۲
با این حال چالش واقعی، خارج کردن فضاپیما از مدار و فرود آوردن آن روی سطح ماه است؛ زیرا در ارتباطات بین زمین و ماه تأخیر وجود دارد و افراد حاضر در اتاق کنترل که روی زمین حضور دارند، نمیتوانند بهمنظور فرود ایمن فضاپیما روی ماه آن را بهطور دستی کنترل کنند. درنتیجه، فضاپیما باید بهطور خودکار فرود آید و برای این کار، موتورهای نزولش را روشن میکند تا سرعتش از هزاران کیلومتر بر ساعت به تقریبا یک متر برثانیه کاهش یابد و بتواند فرودی ایمن را روی سطح ماه انجام دهد.
به همین دلیل، مدیر سازمان پژوهشهای فضایی هند (ISRO) که ماه گذشته در تلاش برای فرود سطحنشین ویکرام بود، نزول نهایی فضاپیما را با عنوان ۱۵ دقیقهی هراسناک» توصیف کرد؛ زیرا به محض آنکه فضاپیما وارد مرحلهی فرود شود، کنترل وضعیت آن از دست اعضای کنترل مأموریت خارج میشود. آنها صرفا میتوانند فرود فضاپیما را تماشا کنند و امیدوار باشند که همهچیز طبق برنامه پیش برود و صدها فرمان بهدرستی اجرا شود و سامانههای خودکار فرود، فضاپیما را بهآرامی به سطح ماه نزدیک کنند.
ناشناخته بزرگ: سطح محل فرود
یکی از بزرگترین چالشها در مرحلهی نزول نهایی، شناسایی نوع سطح محل فرود است. با وجود دراختیارداشتن ابزارهایی نظیر مدارگرد شناسایی ماه (LRO) که میتواند نماهایی شگفتانگیز را از سطح ماه شکار کند، همچنان بهسختی میتوان دریافت که فضاپیما هنگام فرود روی ماه با چه نوع سطحی مواجه خواهد شد.
چپ: محل سقوط برشیت. راست: نسبت تصاویر قبل و بعد، وقوع تغییرات جزئی در روشنایی سطح را برجسته میکند.
لئونارد دیوید، نویسندهی کتاب تب ماه: مسابقهی فضایی جدید (۲۰۱۹) و گزارشگر فضایی کهنهکار میگوید:
مدارگرد شناسایی ماه دارایی بسیار باارزشی است که در طول سالها واقعا عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داده است؛ اما هنگامی که به ارتفاع چند متری از سطح ماه میرسید، عوارضی پدیدار میشوند که بررسی آنها حتی با دوربین بسیار قدرتمند LRO نیز امکانپذیر نیست.
رایلی میگوید، حتی امروزه با وجود دادههای تصویری موجود، برخی محلهای فرود همچنان دارای بقایایی ناشناخته هستند.» او خاطرنشان میکند که مأموریت آپولو ۱۱ دربردارندهی مزیتی بود که سطحنشینهای غیرنشیندار امروزی فاقد آن هستند و آن وجود چشمان نظارهگر فضانوردی است که میتواند سطح محل فرود فضاپیما را از نزدیک مشاهده کند. همانطور که احتمالا میدانید، در مأموریتی که به فرود نخستین انسان روی سطح ماه منجر شد، رایانهی سطحنشین ایگل در حال هدایت فضاپیما به محلی مملو از تختهسنگ بود؛ اما آرمسترانگ برای اجتناب از برخورد با سطح سنگی ماه، خود کنترل فضاپیما را در دست گرفت و آن را در محلی صاف فرود آورد.
سطح ناهموار محل فرود، مشکلات متعددی را در مأموریتهای پیشین قمری نظیر آپولو ۱۵ به وجود آورده بود. در این مأموریت به فضانوردان گفته شده بود که به محض تماس فضاپیما با سطح ماه، باید موتورها را خاموش کنند تا از مکیده شدن گرد و خاک به داخل و خطر انفجار برگشتی ممانعت شود. اما فضاپیمای آپولو ۱۵ درون یک دهانه فرود آمد و به همین علت یکی از پایههای آن زودتر از بقیه با سطح تماس پیدا کرد. هنگامی که خدمه موتورها را خاموش کردند، فضاپیمای در حال حرکت با سرعت ۲/۱ متر بر ثانیه با فرودی سخت مواجه شد. سطحنشین در زاویهای کج فرود آمد و هرچند درنهایت بهطور ایمن مستقر شد، نزدیک بود واژگون شود و فاجعهای مرگبار را رقم بزند.
۱۱ ماسک طبیعی که مثل وایتکس پوستتان را سفید میکند!
خوراکیهایی که اگر آنها را ناشتا بخورید، مثل سیانور عمل میکنند!
فرود ,سطح ,فضاپیما ,روی ,وجود ,فضایی ,سطح ماه ,روی ماه ,روی سطح ,فضاپیما را ,فرود روی
درباره این سایت